Zo nu en dan ga ik even gezellig koffie drinken op de studio van Erik Kriek. Laatst liet hij me enkele pagina’s zien van zijn nieuwe project De balling.
Erik Kriek.
Deze striproman speelt zich zo’n 1200 jaar geleden af in IJsland. Het wordt Krieks eerste lange verhaal. In the Pinesen zijn boek met Lovecraft-verhalen bestaan uit korte verhalen. De verhalen van In the Pines zijn losjes gebaseerd op murder ballads, en Erik voegde daar al zelf veel aan toe. De balling is dus een nieuwe grote stap voor de stripmaker. Hij hoopt het album voor 2020 af te hebben. Gezien het tempo waarin hij nu werkt, namelijk een veertigtal pagina’s in vijf maanden, gaat hem dat makkelijk lukken.
Todd McFarlane, eind jaren tachtig en begin jaren negentig de Spider-Man-tekenaar bij Marvel, vlogt tegenwoordig.
Op YouTube zijn al meerdere afleveringen te vinden. Meestal laat McFarlane zien hoe hij een specifiek personage tekent. Zoals Venom bijvoorbeeld.
Deze aflevering vertelt McFarlane het verhaal van de corner box op Amazing Spider-Man, die hij ontwierp. De corner boxes zijn de logo’s die links boven op de covers staan. Eigenlijk zijn het kleine kunstwerken.
Overigens vergist McFarlane zich hier wel. De corner box waar hij het over heeft, werd al vanaf 1988 door Marvel gebruikt en niet begin jaren negentig. Ze staan vanaf Amazing Spider-Man #302 op de cover. Maar goed, laten we daar niet te veel over kniesoren.
Het enige wat ik jammer vind aan de vlogs is dat McFarlane zijn smartphone niet horizonaal houdt. Dat is echt een vloek als mensen met een smartphone video’s maken, dat ze dan verticale beelden schieten. Maar verder vind ik ze echt leuk om te zien.
Afgelopen zaterdag had ik een koffiedate met Marcel Haster, ook wel bekend onder de naam de Stripvlogger.
Stripvlogger en stripjournalist zeggen ‘Hoi’.
Marcel moest in Amsterdam zijn voor een interview met tekenaar Wauter Mannaert die in het Beeldverhaal kwam signeren en had daarom contact opgenomen om even koffie te drinken. Ik vind het altijd leuk om met collega’s af te spreken.
Er zijn niet zo veel bloggers in Nederland die op individuele basis over strips bloggen of vloggen zoals Marcel en ondergetekende. We zijn wat dat betreft een soort van brothers in arms. Mensen die uit pure passie met het beeldverhaal bezig zijn, zonder dat daar altijd iets financieels tegenover staat.
In de afgelopen jaren zijn er wel sites bijgekomen die door groepen worden beheerd zoals Geekster.be en Brainfreeze.be. Die publiceren recensies en informeren de lezers over nieuwe uitgaven of ander stripnieuws. En ze zijn goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Van Brainfreeze vind ik de rubriek Start to read een aanrader.
Het beeldverhaal heeft over aandacht in de reguliere pers ook niet echt te klagen, al is het niveau van de recensies in kranten en tijdschriften wel wisselend vind ik. Soms verbaas ik me over de feitelijke onjuistheden die in sommige kranten staan. Een tijd geleden stond er een artikel in de Volkskrant waarin Superman een Marvel-held werd genoemd bijvoorbeeld. De journalist in kwestie noemde Clark Kent ook een klerk in plaats van journalist. Allemaal feiten die je met even Googlen al kunt vinden, mocht je geen idee hebben wie Superman is.
Hoe dan ook, was leuk om met Marcel van gedachten te wisselen en te horen hoe hij tegen bepaalde strips aankijkt. Hieronder een vlog die hij opnam over WIldmill Comics:
Op Vers voor de Pers tekende Jean-Marc van Tol een cartoon van Fokke en Sukke. Het publiek mocht het onderwerp aandragen: een berichtje uit het nieuws natuurlijk, over Potvissen.
Ook vertelt Van Tol over zijn samenwerking met Mark Retera: vanaf nu zijn Fokke & Sukke en Dirkjan samen in schoolagenda’s en op andere schoolspullen te vinden. Hij was sowieso op Vers voor de Pers om Fokke & Sukke aan het examen te promoten: een bundel met de beste examengrappen die in maart zal verschijnen. Dit was het enige stripitem op Vers voor de Pers dit jaar, een beurs georganiseerd door het CPNB waar uitgeverijen hun nieuwe plannen presenteren aan de media. Het was een beetje karige bedoening. Er viel er voor mij als journalist sowieso al niet veel te halen.
Tijdens Stripmaand in Scheltema zit Wasco geregeld in de etalage te tekenen. Ik besuit hem bij het maken van een tekening te volgen en stel Wasco meteen enkele vragen.
Wasco vertelt onder andere dat hij zichzelf bij het tekenen vaak een regel of beperking oplegt. ‘Er is maar een wet in deze stripjes en dat is dat er vier pinguïns in moeten voorkomen,’ legt Wasco uit. ‘Soms stel ik mezelf gewoon regels. Mijn boek Het Tuitel Complex heeft ook allemaal hoofdstukken waarbij ieder hoofdstuk aan een bepaalde regel of wetmatigheid onderhevig is. Dat doe ik omdat ik steeds iets wil creëren waarin je iets moet vinden. Mijn stripjes bevatten geen mop, tenminste, dat hoop ik niet. Dus er zit iets anders in wat ze op de een of andere manier interessant maakt of betekenis moet geven…’
Tijdens het gesprek komt Peter de Wit er ook even gezellig bijstaan en ter plekke doet Wasco een voorstel voor een Sigmund-strip.
Lae Schäfer, stripmaker in opleiding bij Comic Design Artez, kijkt mee.
Long take video’s
De video bestaat inderdaad uit één take van ruim 12 minuten. Ik vind het fijn om dit soort slices of life te maken. Natuurlijk kun je die opnames ook monteren en de acties indikken, maar door alles realtime te laten zien, inclusief herkadrering, krijg je mijns inziens nog beter een idee van hoe het was om er live bij te zijn. In wezen is het een vorm van live, zij het dan later. Dat er soms wat onscherp beeld is omdat de camera moet focussen, neem ik dan voor lief. Bij de opnames van Wasco moest ik redelijk dichtbij hem staan en had ik weinig bewegingsruimte doordat ik in een hoek stond met een grote televisie naast me. Dat was dus een kwestie van het beste er van maken.
Wie zaterdag 16 januari boekwinkel Scheltema bezocht, had een grote kans Peter de Wit, Wasco en Jean-Marc van Tol te ontmoeten. De stripmakers waren daar aanwezig om respectievelijk te tekenen of een lezing te geven. Het is namelijk Stripmaand in Scheltema.
Er zijn dus aardig wat lezingen en signeersessies gepland met stripmakers. Sigmunds pop-up store is ook tijdelijk gehuisvest aan het Rokin, evenals Wasco’s atelier. Je zult hem dus geregeld zien tekenen in januari. Een mooie gelegenheid om een praatje te maken en een boek te laten signeren. Bij voorkeur natuurlijk een van de stripalbums van de makers zelf, niet het nieuwste kookboek van Jamie Oliver – hoewel de goedgeluimde heren daar ook nog wel voor in zijn.
Peter de Wit signeert terwijl hij door Scheltema TV wordt vastgelegd.Wasco tekent rustig door.
Terwijl De Wit werd geïnterviewd door het camerateam van Scheltema TV, sprak ik met de directeur van de boekwinkel, Harold Zwaal. ‘Januari is officieel de maand van de spiritualiteit, en daar wilde we iets tegenover zetten wat totaal anders is. Daarom kozen we voor strips. We willen dit ieder jaar gaan doen.’ Scheltema verhuisde vorig jaar van het Koningsplein naar het Rokin. Daarvoor dreigde de winkel ten onder te gaan toen keten Polare failliet ging, maar dankzij een reddingsactie van Novamedia, het bedrijf achter de Postcodeloterij, kon de winkel gered worden. De winkel is nu vlak bij de Dam en naast het NRC gebouw te vinden. ‘En naast de halte van de Noord-Zuidlijn,’ benadrukt Zwaal nog even. ‘Als die af is lopen er dagelijks dus heel veel mensen langs de winkel.’
Het is ook een mooie winkel geworden met een aardig uitgebreide stripafdeling. Als journalist gespecialiseerd in film en strips ben ik altijd blij met dit soort openbare stripevenementen, want in Amsterdam is er buiten de stripwinkels om, weinig te doen op stripgebied. Dankzij een Stripmaand maken casual readers kennis met strips die ze normaal gesproken misschien niet zouden oppakken. ‘Scheltema moet een beetje en huiskamer voor mensen zijn. Hier lekker zitten lezen is prima,’ vertelt Zwaal.
René WIndig kwam ook nog even gezellig bij Wasco langs.
Jean-Marc van Tol, tekenaar en co-bedenker van Fokke & Sukke, gaf die middag een lezing over zijn helden Walt Disney, Hergé, Willy Vandersteen en Marten Toonder. Allemaal gemankeerde helden overigens, wiens verleden niet altijd even zuiver is. Toonders rol in de Tweede Wereldoorlog was dubieus, evenals die van Vandersteen die onder het pseudoniem Kaproen antisemitische cartoons maakte. Disney kon zelf niet zo heel goed tekenen, maar zorgde er wel voor dat hij de eigenaar was van alle creaties die in zijn studio werden gemaakt. Toen het slecht ging met de studio weigerde hij zijn tekenaars te betalen.
Van Tol hield een bevlogen verhaal boordevol met interessante weetjes. Het leukste vond ik dat hij met eigen tekeningen en een stapel boeken zijn verhaal visualiseerde. Met een camera op de spreekstoel werden deze via een live-feed getoond. Het wisselen van de blaadjes en het andere beeldmateriaal was al vermakelijk op zich, maar daarnaast werkte Van Tols enthousiasme aanstekelijk. Ik kreeg meteen zin om een biografie over Disney te gaan lezen.
De laatste film die ik in 2015 zag, op oudejaarsavond namelijk, was Avengers: Age of Ultron. Die zag ik eerder al bij de persvoorstelling maanden geleden en ik schreef er een recensie over, waar ik het nu nog steeds mee eens ben. Goede superheldenfilm die zeker een tweede kijkbeurt waard is.
Fijn om deze nu eens in 2D te kunnen kijken, bij de persvoorstelling zag ik de 3D versie, maar zoals je weet, ben ik geen fan van deze techniek.
Het viel me weer eens op hoe emotioneel betrokken ik me voel bij deze personages. Als Banner een innerlijke strijd voert met zichzelf nadat de Hulk een halve stad kort en klein heeft geslagen, voel ik met hem mee. Ook de scènes tussen Banner en Black Widow raken een gevoelige snaar. Ik lees die comics dan ook zo lang, ik ken de meeste helden van Marvel beter dan familieleden en met sommige van hen voel ik een innige band.
Ik kan me herinneren dat er na het uitkomen van Avengers: Age of Ultron ophef was over die scène tussen Hulk en Black Widow. Omdat Black Widow aan Banner vertelt dat ze door de KGB gesteriliseerd is en dus geen kinderen kan krijgen, noemt ze zichzelf een monster, net als hij. Dat was tegen het zere been van een paar feministen die online flink tegen de film begonnen te trappen. Onzinnig, want het is niet alsof de filmmakers hiermee willen zeggen dat vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen monsters zijn noch dat Black Widow dit zo bedoelde. Dit werd echter wel zo opgevat. In dit tijdperk van politieke correctheid staat één personage meteen voor een hele groep personages, en slaat een uitspraak over een personage meteen voor iedereen die op dat personage lijkt.
It makes sense for her to be traumatized by the abuse she experienced during her training, but to compare sterility with inhumanity? WHAT THE HELL. If taken at face value, Black Widow’s statement isn’t just offensive, it’s damaging. She is the most prominent female character in the Avengers franchise, and the only major female character who isn’t a love interest. And now, in a movie that will be watched by millions of impressionable kids (and no doubt many adults with fertility issues), Black Widow says that she feels like a monster because she can’t have biological children. Do I really need to explain why this is was a terrible idea?
Vanwege sociale media kan een kleine groep schreeuwers zichzelf heel goed laten horen. Daardoor wordt er wellicht te veel naar deze mensen geluisterd. (Dit verschijnsel kan natuurlijk ook als positief gezien worden natuurlijk: dat een kleine groep onderdrukten eindelijk van zich kan laten horen.)
Sowieso vermoeit die feministische lobby mij erg als ze weer een cover willen verbieden omdat de afbeelding erop volgens hen niet politiekcorrect genoeg is. (Denk aan de Batgirl-cover met het Killing Joke tintje.) Of als een outfit van een heldin weer eens als te seksistisch wordt bestempeld. Prima als je mensen wijst op gender rollen en hoe de verbeelding beter kan, want dat is ook vaak nodig. Maar besef ook dat seksisme een onderdeel van het genre is en voor sommige mensen de superhelden juist zo leuk maakt. (Denk aan de kostuums die heldinnen en schurkinnen aan hebben in superheldencomics). Vind je het niks, dan ben je misschien niet de doelgroep van de film of de betreffende comic. Ga dan gewoon lekker Ms. Marvel lezen.
Bashing Star Wars
Opeens worden bepaalde meningen online ook ontzettend mode. Dat zie ik deze week bij The Force Awakens gebeuren. Eerst zien we allerlei vlogs van mensen die naar de film gaan kijken en superenthousiast de zaal uitkomen. Sommige konden bijna niet praten van emoties, zó blij waren ze dat ze nu eindelijk de nieuwe Star Wars hadden gezien. Ik vond dat mooi om te zien, omdat je getuige bent van iemands passie voor deze filmreeks.
Een week of wat later duiken er allemaal vlogs online op waarin mensen ons gaan vertellen wat er allemaal niet goed is aan de film. Als een film voor de release verschrikkelijk gehypet wordt, kan hij ook bijna niet anders dan tegenvallen. En de promotiecampagne voor The Force Awakens was overweldigend en duurde ontzettend lang. (Zoals Hollywood bijna alle films doodhypet tegenwoordig.)
Daarbij denk ik dat de ene vlogger de andere aansteekt wat de kritische toon betreft. Of dat ze wellicht in de voetsporen van George Lucas willen treden die ook kritiek had opThe Force Awakens. Al valt het allemaal wel mee wat ome George zegt en worden dit soort dingen erg opgeblazen. Sites willen nu eenmaal clicks scoren om de adverteerders tevreden te houden. Een grapje van Lucas over Disney viel fout en dus nuanceerde hij zijn uitspraken later. Dit is wat George zei over de nieuwe Star Wars-film: ‘They wanted to do a retro movie. I don’t like that. Every movie I work very hard to make them completely different, with different planets, with different spaceships, make it new.’ (Zie hier het hele Lucas-interview met Charlie Rose.)
Ik wil niet zeggen dat de meningen van de vloggers niet legitiem zijn en dat sommige vloggers niet met goede argumenten komen. In tegendeel. Deze vlogger vond ik een aantal goede punten aanstippen bijvoorbeeld:
Neemt niet weg dat ik niet altijd van anderen hoef te horen wat ze van iets vinden. I can make up my own mind. Online wordt veel gezocht maar vooral heel veel gevonden. Soms worden al die meninkjes mij allemaal wat te veel. Soms biedt het web mij te veel mening en te weinig feiten. (Het is een van de redenen waarom ik veel minder op Facebook aanwezig ben tegenwoordig.) Dat is uiteraard mijn probleem. Je kunt namelijk ook zeggen dat het juist heel interessant is om al die verschillende meningen te horen en de argumenten te wegen.
Dus ik neem mijn eigen raad even voor lief: Vind je het niks, dan ben je misschien niet de doelgroep van deze vlogs.
Bashing Fisher? Nee toch?!
Nou ja, sommige meningen gaan mij echt te ver en sommige fans moeten zich schamen. Ik bedoel die Star Wars-fans die Carrie Fisher (1956) de hele tijd bashen omdat ze oud geworden is. Of beter gezegd: minder mooi oud geworden is dan Harrison Ford of Mark Hamill. Gelukkig bijt Fisher van zich af. Als mensen als Fisher aangevallen worden op hun uiterlijk, tja, daar word ik zelfs een beetje feministisch van!
Voor een select groepje bezoekers en familieleden van Romano interviewde ik de tekenaar over de expositie en zijn werk. In de tentoonstelling zijn schetsen, lay-outs en uitgewerkte tekeningen te zien van zijn strips, zoals Birds of Prey, Batman, J.Rom, Storm en Roodhaar. Ook krijgt de bezoeker een kijkje in het werkproces van de ijverige veeltekenaar.
Voor en na de opening signeerde Romano strips voor zijn lezers. De sympathieke tekenaar maakt heel makkelijk een praatje met zijn fans en ondertussen tekent hij een perfecte Storm, Roodhaar of Batman. Een jonge fan die zelf ook Storm heet, wilde graag een portret van zijn naamgenoot uit Pandarve.
Tijdens het tekenen van Roodhaar stelde ik Romano enkele vragen over deze strip:
De expositie is zeker een bezoekje waard. Er is veel origineel werk te zien. Ook van het project Sparkle the Brain. Zelf vind ik de potloodtekeningen het leukst om te zien, omdat je dan puur de hand van de maker ziet zonder dat iemand anders daar zijn inktlijnen aan heeft toegevoegd.
Alle foto’s zijn door mij genomen, behalve deze. Fotograaf: Frank Vleeshouwer
Dat doet Haster onder de toepasselijke naam Stripvlogger op zijn eigen YouTube-kanaal. Sinds kort onderhoudt hij ook een blog. In zijn vlog vertelt Marcel met aanstekelijk enthousiasme over de strips en soms legt hij ook leuke verbanden zoals in onderstaande vlog, wat toevallig zijn vijfentwintigste is:
Zelf heb ik ook wel eens een poging gedaan om over strips te vloggen, maar ik vind het leuker om video’s te maken waarin ik stripmakers interview of aan het werk laat zien. Fijn, want als online stripfanaten vullen Marcel en ik elkaar dus aardig aan op deze manier.
Waarom stripvlogt Haster? Eerder zei hij op mijn site daar het volgende over:
‘Ik heb dik 10 jaar muziek gerecenseerd,voor diverse online media en de laatste jaren via mijn eigen YouTube kanaal. Maar ik werd op een gegeven moment recensie moe. Misschien ook door de hoge werkdruk en een teveel aan matige albums, maar uiteindelijk ben ik gestopt. Ik ben overgestapt op strips, omdat ik toch graag video’s maak over iets en een bezoek aan het Stripfestival in Breda deed de liefde voor de strips weer in mij ontwaken. Hoewel ik aanvankelijk stoer riep dat ik strip recensies maakte en zelfs nazoek werk deed om te zien waar een recensie precies aan moest voldoen, heb ik een tijd geleden mijn roer omgegooit en mijzelf ‘strip vlogger’ genoemd. Dit dekt volgens mij beter de lading: ik maak een vlog over een stripalbum of stripfiguur en zeg daarin wat ik erover wil zeggen.’
De nieuwe VPRO Gids is uit en daarin staat mijn interview met Derf Backderf en een toffe special over het Holland Animation Film Festival waar ik ook een paar artikelen voor mocht schrijven. Er staan ook mooie stukken in van Elja Looijestein, Oliver Kerkdijk, Jan Pieter Ekker en Angela van der Elst. Hier alvast een voorproefje:
Vandaag hebben Linda en ik geluncht in Café Katoen. Ik zag dat ze een wand een behoorlijke opknapbeurt hebben gegeven. Het is een mooie muurtekening van Theo van den Boogaard geworden. Deze werd vrijdag 9 januari 2015 onthuld.
De aflbeelding wordt halverwege de muur gespiegeld. De Amsterdamse burgemeester Van der Laan is op meerdere plekken afgebeeld. Een moderne versie van Sjef van Oekel?
Terwijl ik een tosti kaas naar binnenwerkte, schoot ik er wat videomateriaal van:
De nieuwe weekly vlog. Dit keer over cord cutters, oftewel mensen die hun kabeltelevisie vaarwel zeggen, een leuk onverwachts postkaartje en het eerste, onverwachte optreden van the Incredible Hulk in de serie the Fantastic Four.
