Categorieën
Strips

Yasmina en de aardappeleters wint Willy Vandersteenprijs 2019

De Willy Vandersteenprijs bekroont het beste Nederlandstalige album van het voorbije jaar en is een initiatief van Stripgids en auteursvereniging Sabam. De jury koos uit meer dan 200 strips unaniem Yasmina en de aardappeleters van Wauter Mannaert (°1978), uitgegeven bij Dargaud i.s.m. Ballon Media. Mannaert krijgt 5.000 euro, geschonken door Sabam for Culture, en een opdrachttekening van de vorige winnaar, Wilbert Van der Steen.

De prijs werd vrijdagavond 13 september uitgereikt op het Stripfeest.

Yasmina en de aardappeleters vertelt het verhaal van de 11-jarige Yasmina, die samen met haar papa samenwoont in een klein appartementje in de stad. Vader verdient niet veel en geld voor eten is er niet. Gelukkig is Yasmina een vindingrijke foodie. Ze plukt kruiden in het wild en krijgt elke dag verse groenten toegestopt van haar vrienden van de volkstuintjes of ze ‘leent’ het van de excentrieke bovenbuurvrouw. Met dat alles tovert ze elke avond een vijfsterrenmaaltijd op tafel. Tot de volkstuinen plaats moeten maken voor een experimenteel aardappelveld.

Het persbericht:
‘Je moet het maar doen, een strip over patatten maken’, was een opmerking die aansloeg tijdens de jurering. Vooral het hoofdpersonage Yasmina werd gesmaakt door de jury. Yasmina is fris, actiebereid, hartverwarmend, dynamisch en komisch. Dat geestelijke vader Wauter Mannaert koos voor een hoofdpersonage met andere roots, zonder dat het opvalt of dat de aandacht er speciaal naar toegetrokken wordt, juicht de jury toe.
Stripauteur Wauter Mannaert tekent dit avontuur in een heel eigen stijl en ritme, die aanspreken bij een groot publiek. Tegelijkertijd schuwt hij het spelen met zijn lay-out niet. Het verhaal speelt zich af in een herkenbare wereld – wat een troef is voor deze strip -, is grafisch sterk en ook maatschappelijk relevant. Mannaert brengt met ‘Yasmina en de aardappeleters’ een verhaal in de geest van Willy Vandersteens beste vertellingen. Hij is er in geslaagd een oud format op een nieuwe manier tot het lezerspubliek te brengen. Pluim ook voor de uitgever: het boek is erg mooi uitgegeven.

Een nieuw hartverwarmend personage is geboren!

Met Yasmina en de aardappeleters bekroont de jury een actievol verhaal met op de achtergrond een sociaal en maatschappelijk relevant thema dat een eigentijds personage introduceert in de stripwereld. Een nieuw hartverwarmend en innemend personage is geboren. Leve Yasmina! De jury hoopt dus stiekem dat ‘Yasmina’ een langlopende reeks wordt.
De jury stond ook voor de loodzware taak om uit meer dan 200 Nederlandstalige titels een laureaat te kiezen. Van kinderstrip tot en met de graphic novel en de experimentele strip, van grote uitgeverij tot de kleintjes. En niet te vergeten, de eigen beheer-uitgaves. De jury prijst dan ook het enthousiasme en de doorzettingskracht van al deze mensen om zoveel mooie Nederlandstalige stripparels in de winkelrekken te krijgen.

De Willy Vandersteenprijs is een initiatief van Stripgids in samenwerking met Sabam for Culture en de erven Vandersteen. De jury bestond dit jaar uit:

• (niet-stemgerechtigd) voorzitter Helena Vandersteen
• Merho (geestelijke vader van ‘De Kiekeboes’)
• Geert Briers (Boek.be)
• Robin Vinck (Stripjournaal)
• Delphine Frantzen (stripauteur)
• en Caroline van der Lee (Voorzitter Stichting AAstrips)

Categorieën
Boeken Striprecensie Strips

Recensie: Het is maar om te lachen

In Het is maar om te lachen: Hoe cartoonisten de wereld veranderen, worden tien Vlaamse (en twee Franstalige) cartoonisten geïnterviewd over hun vak. Een boek vol boeiende gesprekken met professionals die de laatste tijd vaker dan ooit onder vuur lijken te liggen.

het-is-maar-om-te-lachen-omAan het woord komen Gal, Ian, Ilah, Kim, Lectrr, Wauter Mannaert, Marec, Pirana, Steve, Zaza en Nicolas Vadot & Cécile Bertrand. De meeste cartoonisten kende ik wel, doch niet allemaal. Ik lees nu eenmaal niet elke Belgische krant en was door de selectie blij verrast. Het is aangenaam kennismaken met mensen als Gal en Marec. De interviews zijn uitgevoerd door diverse journalisten en publicisten. Roel Daenen stelde de bundel samen.

De portretfoto’s zijn van Bart van der Moeren. Verwacht bij zijn foto’s geen stripmakers aan tekentafels, maar bijvoorbeeld een Lectrr met een groot legoschip in zijn handen en Wauter Mannaert met een enorme roestige zaag op de keel. Je kent Van der Moerens werk wellicht uit Stripgids dat samen met Uitgeverij Polis de bundel produceerde.

Je moet wel dapper in je schoenen staan om tegenwoordig nog cartoonist te durven zijn. De aanslagen op het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs op 7 januari 2015 liggen nog vers in het geheugen en de overdreven reactie van moslimextremisten komen uiteraard uitvoerig aan bod in de bundel. ‘Niemand heeft het recht om niet beledigd te worden,’ zegt Zaza in het interview. Maar, choqueren mag niet het doel zijn van een cartoon. Het gaat Zaza erom dat de grap goed is: ‘Dat vond ik zo jammer bij de Deense cartoon van Kurt Westergaard. Miljoenen mensen zijn de straat op gegaan voor een cartoon die niet eens grappig was. Een tekening van de Profeet met een bom rond zijn hoofd is een aanklacht, geen grap. Als je delicate onderwerpen aansnijdt – zoals religie, gehandicapten of euthanasie – dan moet je ervoor zorgen dat je grap steengoed is. Je bent dat verplicht aan de gevoeligheid van het onderwerp.’

Wel geeft Zaza toe dat hij sinds de aanslag vorig jaar voorzichtiger is geworden: ‘Ik heb kinderen, dus helaas wel, ja.’ Een spijtige, maar begrijpelijke ontwikkeling.

Lectrr.
Lectrr.

Doodsbedreiging
Lectrr maakte naar aanleiding van die aanslag een cartoon waarin een extremist met een groot mes een potlood probeert te kortwieken, maar moet tot zijn spijt concluderen dat de punt daar alleen maar scherper van wordt. Een prachtige cartoon die de hele wereld over ging. Het leverde de cartoonist welgeteld één bedreiging van een moslimextremist op, via mail. ‘Ik teken zelf om bepaalde redeneren Mohammed niet. Maar ik heb Mohammed niet afgebeeld en toch een doodsbedreiging gekregen. Dus is die grens al opgeschoven: je mag niet meer met de jihadisten lachen. Als je daaraan toegeeft, schuift het op en mag je niet meer met vrouwen met een hoofddoek lachen. En voor je het weet, mag je enkel nog lachen met kale, blanke mannen. Een samenleving is, als je het als cartoonist bekijkt: met iedereen lachen. Ook met gehandicapten, vooral met gehandicapten, want dat is “inclusief” denken. Iedereen erbij,’ aldus Lectrr.

Doel
Het lijkt nu misschien alsof het hele boek om de lange tenen van islamieten draait, maar dat is gelukkig niet zo. Het is een onderwerp dat wel heel actueel is en daarom besproken wordt, maar ook komen de carrières van de cartoonisten uitgebreid aan bod, hoe zij omgaan met censuur en zelfcensuur en de functie en doel van hun werk. Dat doel is meestal de lezer een spiegel voorhouden of een ander licht op de zaak doen schijnen. Volgens Ilah behelst haar doel als cartoonist ook meer dan alleen mensen aan het lachen te maken: ‘Ik wil hen met mijn werk laten nadenken.’

Wauter Mannaert ziet het allemaal nog iets utopischer: ‘Het doel van wat je doet, moet toch verzoening zijn, hoe utopisch dat ook klinkt. Op de een of andere manier moeten we naar een maatschappij evolueren waarin we samenwerken.’

Het werk van de cartoonisten kan gezien worden als een pleidooi voor nuance en reflectie en interessant aan Het is maar om te lachen is dat je kunt zien hoe ieder dit pleidooi vormgeeft. Van alle cartoonisten zijn voorbeelden in het boek opgenomen. Al hadden het er wat mij betreft wel meer afbeeldingen bij gemogen.

Cartoon van Cécile Bertrand.
Cartoon van Cécile Bertrand.

Het fijne aan dit soort boeken is dat er ruimte is. Als een antwoord een hele pagina in beslag neemt, is dat geen probleem. Dat is vaak met interviews in kranten en tijdschriften, waar artikelen maar een X-aantal woorden lang kunnen zijn, wel anders. De bundel wordt ingeleid door Roel Daenen. Columnist Dave Sinardet sluit hem af met een nawoord over de kracht van (politieke) cartoons.

Kortom, Het is maar om te lachen geeft mooi inzicht in het werk en denkwereld van Belgische cartoonisten. Door de nadruk op de aanslagen op Charlie Hebdo, is het tevens een document dat de huidige stand van zaken weergeeft.

Roel Daenen e.a. Het is maar om te lachen: Hoe cartoonisten de wereld veranderen
Uitgeverij Polis, € 24,95