Hoewel de snapshotvideo’s waar ik eerder over schreef, wat betreft filmische en vertellende kwaliteiten natuurlijk niet op hetzelfde niveau zitten als professionele videoreportages, inspireren ze me vaak wel.
Ik maak ze met een Sony Cybershot, een digitaal fototoestel met videofunctie. Een erg beperkte functie overigens: meer dan richten en schieten kun je er niet mee. Focussen doet de camera zelf, of niet. Zoomen kan alleen maar als je niet opneemt. De geluidskwaliteit is vaak slecht, waardoor ik zelden de soundtrack gebruik. Je maakt er dus eigenlijk korte, stille video’s mee. Het is juist de beperkingen van het apparaat die het voor mij leuk maakt om ermee te werken. Het is een uitdaging om ondanks die beperkingen toch iets moois of boeiends te maken.
In de video over de live-act van Hanco Kolk op Manuscripta heb ik er bewust voor gekozen om alleen de stripmaker aan het werk te laten zien. Je ziet geen shots van het publiek of presentator Kees de Boer. Die shots heb ik wel gedraaid, maar vond dat deze alleen maar zouden afleiden van het onderwerp van de video, namelijk een stripmaker die live beelden maakt van krabbels die het publiek op een stuk papier heeft gezet.
De soundtrack van Booker T. en the MG’s heb ik gekozen om twee redenen: allereerst vond ik de funky track er goed bij passen. Ten tweede was, zoals eerder vermeld, het geluid van de Cybershot niet zo heel goed, dus de audio-opname is nogal overstuurd. Ook heb ik flink in het materiaal gesneden, waardoor van de presentatie van De Boer weinig overbleef. Er volgen kon je de audio daardoor toch niet meer. Dus heb ik alles weggehaald.
Al moet de toeschouwer nu wel de grappen van De Boer missen. In deze illustrator schuilt duidelijk een stand-upcomedian, want hij was zeer vermakelijk. Een goede reden om nog eens een video’tje over hem te maken.
Webvideo’s heb je in alle soorten en maten. Van hele reportages tot vastgelegde momenten uit het dagelijks leven. Die verscheidenheid vind ik boeiend. Bijvoorbeeld als video’s in een blogpost gebruikt worden als levende illustratie.
Recent kreeg ik een mailtje van stripmaker Erik de Graaf. Ik heb hem een paar maanden geleden geïnterviewd over zijn boek Scherven. De Graaf heeft een blog waar hij zijn lezers op de hoogte houdt van verschillende projecten en uitgaven. Iets wat iedere stripmaker zou moeten doen wat mij betreft, want een actief blog is immers prima promotie.
Op zijn blog publiceerde De Graaf een video naar aanleiding van de Franse vertaling van zijn boek Verzamelde Herinneringen. De video is simpel maar doeltreffend: in een shot bladert De Graaf door de Franse uitgave heen. That’s it. De video geeft een impressie van de uitgave, de tekst in de blogpost vertelt de rest van het verhaal. Het is een aardig voorbeeld van hoe je een video kunt gebruiken om iets te illustreren. Zo’n video hoeft niet per se een kop en een staart te hebben. Het kleine fragment is immers onderdeel van een geheel. Tekst en beeld vullen elkaar aan.
Wat me trouwens opviel aan de video is dat we geneigd zijn om een boek van achter naar voren door te bladeren. Dat komt goed uit als je Manga leest, maar bij een westerse strip lees je het verhaal dus eigenlijk achterstevoren. Eigenlijk had De Graaf zijn strip van voren naar achter moeten doorbladeren. Dan had de toeschouwer een chronologishe impressie van het verhaal gehad.
Snapshots Nog een ander voorbeeld. Een paar weken voordat Toby Morris een boekpresentatie zou houden in de American Book Center op het Spui in Amsterdam, beschilderde hij de etalage om reclame te maken voor deze gebeurtenis. Zijn vriendin Sonya Nagels maakte daar twee korte opnames van. Aan de resolutie te zien gebruikte ze daarvoor haar telefoon, maar dat maakt eigenlijk niet uit. Het is een klein moment uit het leven van de illustrator. Ik vond het grappig om te zien, want het is bijna een homevideo. Ik kan erg genieten van kleine details zoals de voetganger die wat verdwaasd naar Morris zit te kijken en zelf niet doorheeft dat hij in beeld is. De jongeman is een figurant in de video van Nagels geworden.
Nagels had van het beschilderen van de etalage ook een hele reportage kunnen maken: Morris kort interviewen over zijn boek en hem vragen hoe je zo’n etalage beschildert. Daarbij had ze dan shots van het hele proces kunnen laten zien. Op die manier had de video op zichzelf kunnen staan.
In de huidige vorm past de video prima in een blogpost waar de nodige informatie in staat. Nagels heeft de video’s op Vimeo gepubliceerd, en er daarna in een blogpost naar gelinkt. Net als Morris op zijn blog. Al vind ik het zelf altijd leuker als video’s ingevoegd worden, omdat dit de blogposts verlevendigd.
De Nederlandse stripwereld en de stad Amsterdam hebben deze week wat kleur verloren. Dinsdag 27 april overleed stripkenner Kees Kousemaker op 68 jarige leeftijd. De Nederlandse stripgeschiedenis gaat haar tweede fase in: het post-Kees Kousemaker tijdperk.
Illustratie: Yiri T. Kohl
Kees Kousemaker opende in 1968 stripantiquariaat Lambiek aan de Kerkstraat in Amsterdam, de eerste stripwinkel van Europa. Hij schreef boeken over strips, waaronder Strip voor Strip (1970), Wordt Vervolgd (1980), en De wereld van de Nederlandse strip (2005).
Vanaf 1986 hield hij in Lambiek met grote regelmaat exposities, onder meer van het legendarische Amerikaanse tijdschrift Raw, Guust-tekenaar André Franquin en Chris Ware. Zijn inspanningen werden ook over de grenzen erkend, en in 1995 bekroond met de Will Eisner Retailers Award.
In 2006 werd hij voor zijn verdiensten voor het beeldverhaal geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. De laatste elf jaar van zijn leven hield Kousemaker zich vooral bezig met de Comiclopedia (www.lambiek.net), inmiddels uitgegroeid tot ’s werelds grootste database over strips en stripmakers.
Place to be
Stripantiquariaat Lambiek noem ik wel eens gekscherend het clubhuis van de Nederlandse stripwereld. Behalve interessante exposities en andere events die daar plaatsvinden, is daar iedere vrijdag is de losse vrijdagmiddagborrel. Het is een prachtige samenscholingsplek voor tout stripmakend Nederland.
De stripliefhebber, voorzichtig geïnteresseerde en verdwaalde toerist zijn er ook goed op hun plek. Het personeel heeft verstand van strips. Het beeldverhaal mag dan tegenwoordig een prominentere plaats hebben in de boekhandel, kennis over het medium zul je niet snel bij de doorsnee boekenboer vinden. In Lambiek is dat anders. Sterker nog, toen de stripwinkel opende kon je bijna nergens nog gewoon een stripje kopen.
Tot mijn spijt heb ik Kees nooit goed gekend. Ik kom de laatste jaren veel in Lambiek, maar toen was de dagelijkse gang van zaken reeds overgenomen door zijn zoon Boris. Ik kan je dus geen leuke anekdotes vertellen over Kees.
Ik was afgelopen donderdag wel in Lambiek toen de kist in de galerie stond. Het hout van de kist was prachtig voorzien van allerlei illustraties van Nederlandse stripmakers. Een mooi eerbetoon.
Vandaag wordt Kousemaker de laatste eer bewezen in de Amstelkerk te Amsterdam.
Kees Kousemaker was een drijvende kracht, een inspiratiebron, een ware pionier en held voor iedereen die de stripwereld een warm hart toedraagt, en is van onschatbare waarde voor het Nederlandse beeldverhaal geweest.
AT5 sprak in 2008 met Kees in verband met het veertigjarige bestaan van de stripwinkel. Zie hier de video die zich niet laat embedden.
Dat Kousemaker wel in was voor een geintje bewijst hij in deze webvideo. Een parodie op het televisieprogramma Kunst & Kitsch waarin Kousemaker als expert een rol speelt.
Het is niet ongewoon voor een redactie om samen te komen en een kritische blik te werpen op het voorgaande nummer van het maand- of weekblad waar ze aan werkt. De Amerikaanse stripuitgeverij Marvel Comics gooit daar echter nog een schepje bovenop en maakt video’s van deze vergaderingen. Een leuk kijkje op de redactietafel en natuurlijk goede promotie voor hun strips.
Tot nu toe zijn er twee afleveringen gepubliceerd van Marvel Reading Circle. In de eerste aflevering werd Amazing Spider-Man #620 besproken. In deze video horen we vooral veel lof voor het verhaal en het tekenwerk.
Stripvrouwen
De tweede aflevering is daarom wat interessanter om te behandelen: hierin bespreekt de redactie van Marvel Girl Comics #1: een anthologie met korte verhalen, in verschillende stijlen getekend, gericht op het vrouwensegment. Het deel van de lezersmarkt dat traditioneel gezien achterblijft op het mannenpubliek.
Editor Jeanine Schaefer legt in de video uit dat ze deze strip hebben gemaakt om te laten zien welke (superhelden)verhalen vrouwen zouden willen vertellen. Het was ook een mooie kans om de vrouwen die bij Marvel werken eens samen te laten werken. Girl Comics is dus een strip door vrouwen, voor vrouwen.
In Marvel Reading Circle komen interessante kwesties aan de orde, zoals hoe de volgorde van de verhalen wordt bepaald en hoe redacteuren verschillend tegen een stripverhaal aan kunnen kijken. Terwijl de een de tekenstijl vindt afleiden van het verhaal, vindt de ander de combinatie juist heel goed werken.
Promotiemateriaal
Wat de video’s leuk maakt is het feit dat de kijker meteen de strip of de bladzijde te zien krijgt die besproken wordt. Je krijgt als kijker en potentiële lezer van de strip een aardig idee wat je kunt verwachten als je het boek aanschaft. In dat opzicht is zo’n video goede promotie voor het product. De kans is groot dat als je in de stripwinkel staat de strip toch even inziet uit nieuwsgierigheid of zelfs meteen koopt omdat je het verhaal erachter kent.
Verder zijn de video’s gewoon goed verzorgd, met bumpertjes, logo’s en een herkenbare tune.
Michael Minneboo is journalist en audiovisueel programmamaker en maakt met veel plezier ook dit soort inhoudelijke promovideo’s. Hoofdredacteuren en medewerkers van de marketingafdeling van tijdschriften kunnen contact opnemen voor een kennismakingsgesprek. Daarin zullen we de voor hen relevante mogelijkheden van video bespreken.
YouTube-video’s kijk je natuurlijk lekker lui en makkelijk op je beeldscherm of iPhone. Gewoon, leuk luchtig vermaak. De mensen achter Upload Cinema denken daar anders over. Ze tonen iedere maand de mooiste webvideo’s op het witte doek. Maandagavond deden ze dat voor het eerst in de Stadsschouwburg om vijf jaar YouTube te vieren met de Canon van YouTube.
Zo’n canon stel je natuurlijk niet zo maar samen. Upload Cinema vroeg 25 experts uit het veld om hun top 10 in te zenden. Op basis van deze 250 video’s werd een programma samengesteld dat uit vier thema’s bestond: Solo’s, duo’s, ensembles en massa’s. De rode draad was het internet als podium, een plek waar mensen hun kunsten kunnen vertonen. Dagan Cohen van Upload Cinema praatte de avond aan elkaar.
Wie waren dan die experts? Erwin van der Zande, hoofdredacteur van Bright, filmrecensent Cees Driessen, maar ook blogger Nalden zaten in het panel. Bij de selectie hield men rekening met de volgende criteria: de video moet gemaakt zijn voor het internet, de video moet trendsettend zijn en bij voorkeur niet saai. Uiteindelijk ging het om wat het publiek vond, want dat werd gevraagd een favoriet uit te zoeken.
Canon
In de canon van YouTube kwamen klassieke YouTube-video’s van Esmee Denters, Chris Cocker met Leave Britney Alone en The Winnebago man voorbij. Ook een Nederlands ingesproken versie van de beruchte scène uit Der Untergang, waarin Hitler zich opwindt over een bedrijfsuitje. Tegenwoordig wellicht het meest gebruikte stukje film op het web. In de canon lag de nadruk op de solo-video’s waarin een persoon rare dansjes uitvoert voor de camera of een ander kunstje laat zien. YouTube lijkt voor dat soort video’s gemaakt te zijn. Relatief weinig korte fictiefilms zaten er tussen. Ongetwijfeld zullen veel aspirant filmmakers hun werk aanbieden op de site, maar die bijdragen raken een beetje verstopt tussen alle pretvideo’s.
Vijf jaar YouTube betekent dat er meer video’s op de server van Google staan dan je ooit zou kunnen zien. Per minuut komt er 24 uur materiaal bij. Het merendeel daarvan is natuurlijk het aanzien niet waard en het is lastig om uit het grote aanbod de krenten uit de pap te halen. De meeste video’s kijk je normaal gesproken ook niet uit. Dat maakte de avond juist bijzonder: je kon immers niet weg klikken op het moment dat de video saai werd. Of ongemakkelijk om naar te kijken: de video van Dancing Pedro, waar we een man te zien krijgen wiens lichaam alleen nog uit een torso bestaat en die er lustig op los danst.
Overigens ga je wel met andere ogen naar YouTube video’s kijken als ze metersgroot worden vertoond. Zo zie je bij een video van Esmee Denters opeens een technicus achter het venster zitten. Normaliter valt die weg in achtergrondruis.
Ik heb uit het aanbod vier video’s uitgekozen die mij bijzonder aanspraken. Een vijfde video zal ik later deze week behandelen in een aparte blogpost.
405 the movie
Een klassieker die gemaakt werd voor het YouTube-tijdperk. Volgens Ben de Dood (die ook in het panel zat) maakte deze video duidelijk dat amateurs met minimale middelen ook overtuigende special-effects konden toepassen in hun video’s. Ik vond het in ieder geval een indrukwekkend staaltje webvideo.
Will it blend?
Een iPhone in de blender. Simpel concept, maar prachtige destructieve poëzie.
Battle at Kruger
Een homevideo van mensen op safari – vermoed ik. Bijzonder aan deze video is dat zich voor de ogen van een ster toeristen een schouwspel ontvouwt dat niet alleen heel werkelijk is, maar ook nog eens een dramatisch verloop kent. Het commentaar van de toeristen maakt de video extra vermakelijk.
Bush and Blair: Enless love
Leuk in elkaar geknutseld.
De avond eindigde met een ‘verrassingsact’, namelijk het publiek in de zaal zelf. De toeschouwers die de hele avond hard hadden gelachen op al die gekke mensen op YouTube werden gevraagd als ensemble het lied Dragostea din tei: Maja Hi Maja Hoo te zingen voor een video. Daar stond ik ook tussen, maar gelukkig helemaal bovenaan in het donker. Ongetwijfeld staat die video nu op YouTube.
Wil je meer weten over internetvideo en het maken ervan? Ik geef lezingen en workshops over dit onderwerp. Vraag vrijblijvend informatie aan via het contactformulier.
Er hing zondagavond een heuse stationwagen boven het toneel in de ‘Rabozaal’ van de Stadsschouwburg te Amsterdam. Toen werd hij door het mechanisme losgelaten en viel het gevaarte naar beneden, en boorde een gat in de toneelvloer.
De auto is net geland in het toneel.
Een van tevoren nauwgezet uitgemeten gat natuurlijk, want de val van de stationwagen was tot in de puntjes geregisseerd. Tijdens de val waren er immers acteurs op het podium aanwezig en die wilden de schijnwereld toch wel levend verlaten. Onder de podiumvloer waren kartonnen dozen opgestapeld om de val van het gevaarte enigszins te breken.
Alle inspanningen leverden een spectaculair beeld op. Een prachtig gezicht, een auto neusdiep in de grond geboord.
Het was vanwege de vallende auto dat ik zondagavond met mijn lief in de Rabozaal bevond, want eerlijk gezegd kwamen we niet voor het stuk zelf: Drei Farben: Blau, Weiss, Rot geregisseerd door Johan Simons en gespeeld door het Münchner Kammerspiele.
Het drie uur (!) durende toneelstuk is gebaseerd op Krzystof Kieslowski’s filmtrilogie Trois Couleurs: Bleu, Blanc en Rouge. Kieslowski richt zijn vergrootglas op gewone mensen, die met hun leven en hun idealen worstelen. Ze kennen elkaar niet, maar op het einde kruisen hun paden. Blau: Julie probeert haar overleden man, een componist, te vergeten. Zijn muziek blijft haar achtervolgen. Weiss: de Poolse kapper Karol moet na de scheiding van zijn vrouw terug naar Polen. Hij zet zijn eigen dood in scène en laat haar arresteren voor moord. Rot: de jonge Valentine raakt gefascineerd door het leven van een gepensioneerde rechter die zijn buren bespioneert.
Takelen maar…
Wachten op Willems
Ik was nieuwsgierig naar het spel van Jeroen Willems, een acteur die ik bewonder en die groot op het affiche van de poster te zien was. Tot mijn grote teleurstelling speelde hij in de eerste twee delen slechts een kleine rol, om in Rot de hoofdrol van rechter te spelen.
Regisseur Johan Simons liet zijn acteurs veel praten tegen de spreekwoordelijke vierde muur. Ook kwam er een minimum aan props aan te pas. Interessant vond ik wel hoe er gebruik werd gemaakt van de immens grote ruimte die het toneel bleek te bieden, al waren mijn ogen voor het merendeel van de voorstelling gericht op de lichtbak waarop de ondertiteling verscheen, daar mijn Duits niet op en top is en het gehele stuk in die taal werd uitgevoerd. (De titel van het stuk en de naam van het gezelschap waren daarvoor al een duidelijke hint.)
Een toneelstuk, gebaseerd op een Franstalige filmtrilogie van een Poolse filmmaker, uitgevoerd in het Duits met in ieder geval één Nederlandse acteur in het gezelschap. Kunt u het nog volgen?
De truc met de auto was absoluut spectaculair te noemen. (Er was speciaal een gat in de vloer gezaagd om dit mogelijk te maken.) Het spel van de acteurs overtuigend. Allemaal geen geringe prestatie – toch had wat mij betreft het geheel wel wat korter mogen duren, schreef de cultuurbarbaar. Kieslowski deed er immers ook drie films over om dit verhaal te vertellen.
Dankzij YouTube kun je evengoed genieten van de val, en het kost je maar veertien seconden:
In de video over de live-act van Hanco Kolk op Manuscripta heb ik er bewust voor gekozen om alleen de stripmaker aan het werk te laten zien. Je ziet geen shots van het publiek of presentator Kees de Boer. Die shots heb ik wel gedraaid, maar vond dat deze alleen maar zouden afleiden van het onderwerp van de video, namelijk een stripmaker die live beelden maakt van krabbels die het publiek op een stuk papier heeft gezet.
