Hoe zorgen we ervoor dat meer mensen strips gaan lezen? Al jaren worden er eigenlijk te weinig stripboeken en graphic novels verkocht om de sector gezond te houden. Daarom heb ik bovenstaande vraag voorgelegd aan enkele stripmakers.
Aimée de Jongh, Ben Westervoorde, Fred de Heij, Wilbert van der Steen en de Stripmaker des Vaderlands buigen zich over de kwestie.
Deze vlog is bedoeld als aanzet om een dialoog te starten hoe we het aantal striplezers kunnen vergroten. Er zijn ongetwijfeld meer oplossingen en oorzaken te verzinnen dan in de gesprekken naar voren zijn gekomen. Zet daarom jou ideeen en antwoorden in het commentformulier onder de video. Ben heel benieuwd naar jullie reacties.
De zestiende dag van VEDA: Vlog Every Day in August, dus een mooi moment voor een tussenstand en om zaken als een vlogdip te bespreken. En hoevaak moet je normaal gesproken uploaden?
De Nederlandse stripmaker Wilbert van der Steen wint met de graphic novel Zon de Willy Vandersteenprijs 2017.
Gefeliciteerd, Wilbert! Dat is natuurlijk wel even een applausje en felicitatie waard.
Hieronder het persbericht:
De Willy Vandersteenprijs bekroont het beste Nederlandstalige album van het voorbije jaar en is een initiatief van Stripgids en auteursrechtenorganisatie Sabam For Culture. Van der Steen krijgt 5.000 euro en een opdrachttekening van de vorige winnaars, Gerben Valkema en Eric Hercules. Die wonnen vorig jaar de prijs met Elsje maakt geschiedenis.
De prijs werd donderdagnavond uitgereikt in het Suske en Wiske-Kindermuseum in Kalmthout, dat dit jaar haar 20-jarig bestaan viert.
Zon is het verhaal van bastaardjongen die door zijn moeder verafschuwd wordt, maar door zijn opa op handen wordt gedragen omdat hij het familiebedrijf kan overnemen.
Wilbert van der Steen.
‘Na rijp beraad, sloten koffie en een pittige discussie beslisten we om de prijs toe te kennen aan Zon van Wilbert van der Steen, uitgegeven bij Blloan. Wilbert is, voor alle duidelijkheid geen familie van Willy’, aldus juryvoorzitter Helena Vandersteen. ‘De jury prijst de grafische kwaliteit en originaliteit van het album, net als het aangrijpende verhaal. Ondanks het feit dat de prijs uitdrukkelijk gericht is op het beoordelen van albums op zich, kijkt de jury toch uit naar een vervolg en ontknoping van deze familiesaga.’
Levende scène
Dat de Nederlandstalige stripwereld nog levend en wel is, toont het aantal strips die in aanmerking kwam voor de Willy Vandersteenprijs aan. ‘De jury beoordeelde niet minder dan 150 albums, en stelde daarbij vast dat de stripscene in de Lage Landen bijzonder vitaal is: klassieke uitgeverijen durven vernieuwende paden in te slaan – vaak met interessante spin-offs van klassieke reeksen of one-shots door verrassende auteurs – en er blijven ook nieuwe uitgevers opstaan die met vakliefde en visie tornen aan de gevestigde orde.’
Een keuze maken tussen de talrijke strips is moeilijk. Zeker als een andere strip tot op het einde meedingt voor de Willy Vandersteenprijs. ‘De jury prijst de pregnante verhalende kracht van veel werk en het lef van auteurs om ook heel persoonlijke verhalen aan het papier toe te vertrouwen. Een speciale vermelding wordt daarbij gemaakt van het verstilde strippareltje Wills Kracht van Willem Ritstier,’ besluit Helena Vandersteen.
Cover Wills Kracht van Willem Ritstier.
De Willy Vandersteenprijs is een initiatief van Stripgids in samenwerking met Sabam For Culture en de erven Vandersteen. De jury bestond dit jaar uit (niet-stemgerechtigd) voorzitter Helena Vandersteen, David Steenhuyse (hoofdredacteur Stripspeciaalzaak.be), Charel Cambré (stripauteur en laureaat van de Willy Vandersteenprijs 2015), Seb van der Kaaden (uitgeverij Personalia/Stripglossy), Koen Clement (directeur Europalia) en Esther Wouda (scripcoach/writer/producer bij Gloworm film)
De organisatoren danken het Suske en Wiskemuseum en de provincie Antwerpen voor de gastvrijheid en de steun bij de organisatie van de prijs.
Zelf heb ik twee keer in de jury van de Willy Vandersteenprijs gezeten. Dat waren twee boeiende en gezellige ervaringen. Het is een stripprijs waar een mooi geldbedrag mee gemoeid is en die gericht is op strips uitgekomen in Nederland en België. Kortom, een prijs die het medium serieus neemt.
Tijdens de stripdagen Breda 2014 maakte ik deze video met Van der Steen, toen nog druk met de reeks Ayak + Por.
Duplex is een stripalbum waar acht dichters en even zoveel striptekenaars aan hebben gewerkt. De duo’s maakten acht grafische gedichten.
Zondagmiddag 12 juni stond ik tegen de avond samen met Stefan Nieuwenhuis en Anneke Claus op een perron op het station van Haarlem. We kwamen van de Pletterij waar die middag het boek Duplex was gepresenteerd. Daar had ik zelf niet zo veel mee te maken, behalve dan dat ik door Nieuwenhuis was uitgenodigd om de happening bij te wonen. Hij is namelijk de initiatiefnemer van Duplex, terwijl Claus een van de dichters is die aan het project deelnam.
Minneboo en Nieuwenhuis hangen rond op Station Haarlem. Foto: Anneke Claus.
Nieuwenhuis nodigde acht duo’s uit om een grafisch gedicht te maken. Dichter en stripmaker werkten dus samen om tot een uniek en dichterlijk beeldverhaal(tje) te komen. Het zijn dus geen verstrippingen waarbij een bestaand gedicht als basis voor een strip dient. Verstrippingen hebben in Nederland een beetje een slechte reputatie en dat is niet geheel onterecht. De meeste verstrippingen die de afgelopen jaren uitkwamen heb ik na een eerste lezing nooit meer opengeslagen. Ik heb het dan vooral over boeken als ‘Nederlandse literaire klassiekers verstript in één pagina’ of ‘De Avonden met integraal de oorspronkelijke tekst!’-albums.
Dan vind ik boeken als De Aanslag van Milan Hulsing interessanter omdat de stripmaker daar zijn eigen ding doet met de brontekst. Dat is dan ook geen verstripping meer in de stricte zin des woords, maar een vrije adaptatie waarbij het beeldverhaal een werk op zich is geworden. Hetzelfde geldt voor In the Pines van Erik Kriek. Die heeft die liedjes namelijk helemaal naar zijn hand gezet en gevisualiseerd op zijn eigen wijze. In the Pines kwam een paar maanden geleden uit en ik vind dat echt een fantastisch boek.
NederVlaams
De duo’s van Duplex zijn Tsead Bruinja en Lies van Gasse, Anneke Claus en Serge Baeken, Marije Langelaar en Wilbert van der Steen, Daniël Dee en Robert van Raffe, Maarten van der Graaff en Maarten de Saeger, Maud Vanhauwaert en Delphine Frantzen, Dennis Gaens en Sam Peeters, en Ellen Deckwitz en Ruben Steeman. Van Nieuwenhuis heeft dus een mix van Vlaamse en Nederlandse makers aan elkaar gekoppeld.
Enkele duo’s waren die middag in de Pletterij om hun samenwerking aan het publiek te presenteren. Twee dagen eerder had iets soortgelijks plaatsgevonden bij Poetry International in Rotterdam. Om de naam van het album eer aan te doen, wilde Nieuwenhuis zijn project vast twee keer presenteren. En waarom ook niet? Doorgaans komen er weinig stripmakers naar een poëziefestival en weinig dichters naar een stripfestival. Wat ze met elkaar gemeen hebben is dat hun lezerspubliek doorgaans veel kleiner is dan dat van andere schrijvers.
https://youtu.be/JmWR6Y02VCU
De middag in debatcentrum de Pletterij was voor mij de laatste halte wat betreft Stripdagen Haarlem 2016. Het was een gezellig weerzien met Serge Baeken, Tonio, Natasja en Stefan en een aangename kennismaking met Anneke en Delphine Frantzen, wier werk ik wel ken, maar nog nooit had ontmoet.
Engelse versie
Inmiddels is het Duplex-concept ook van start gegaan in Engeland. In juli vindt er een grote tweetalige Duplex-expositie plaats in het Nederlands Stripmuseum in Groningen.
Duplex is uitgegeven door Strip2000 in samenwerking met Zone 5300. Het is een album dat zich niet makkelijk laat duiden. De acht verhalen hebben ieder een eigen karakter en de tekenstijlen zijn zeer uitlopend. Het is zo’n boek dat je een paar keer rustig tot je moet nemen voordat de inhoud goed en wel in je neerdaalt. Het is ook zo’n project wat je aanspreekt of niet. Ik heb zelf niet zo veel met poëzie. Songteksten, ja, die snap ik, maar gedichten zijn een slag apart. Ik lees die met moeite.
Zoals je weet heb ik meer met strips. Bij Duplex geniet ik dus in eerste instantie van het grafische werk en dringt in tweede instantie pas de tekst echt tot me door. Ik vind dit soort projecten eigenlijk vooral interessant omdat ze de mogelijkheden van het beeldverhaal onderzoeken. In het bekijken van deze experimenten zit bij mij vooral het leesplezier bij Duplex.
[hr]
Daarom Minneboo leest: Als stripjournalist wil ik zoveel mogelijk strips onder de aandacht brengen. Daarom heb ik de rubriek Minneboo leest in het leven geroepen, om te laten zien hoe rijk en divers het medium strip kan zijn. De artikelen in deze rubriek zijn geen recensies (die teksten staan gepubliceerd in de bijhorende rubriek), maar kunnen thematisch zijn, een interview, een tekenstijl belichten of simpelweg een nieuwe uitgave kort aanstippen.
Zaterdagmiddag 21 november zaten Lectrr, Kenny Rubenis en Wilbert van der Steen te signeren in stripwinkel Het Beeldverhaal in Amsterdam. Helaas liep het qua bezoekersaantallen geen storm. Desondanks was het toch gezellig in de winkel.
Wie een tekening wil van een stripmaker, hoeft niet per se naar een stripbeurs. Men vindt de tekenaars ook wel eens in het wild, zoals in Het Beeldverhaal in Amsterdam. Niet toevallig hadden alle drie de stripmaker recent een vers album uit dat men uiteraard kon aanschaffen. Gelukkig gebeurde dat ook wel, al was het vorige week zaterdag een stuk drukker in de winkel, vertelde eigenaar Jeanette Scheepers.
Hans Duncker vertelt, Kenny, Jeanette en Lectrr luisteren aandachtig.
Een dame wilde graag de nieuwe Hara Kiwi van Lectrr kopen om als cadeautje te geven aan een handvaardigheidleraar die binnenkort met pensioen gaat. ‘Ja, eigenlijk koop ik dit namens mijn man. Die kent veel mensen die hij graag strips cadeau doet. Al laat hij die meestal door mij halen,’ vertelde ze.
Terwijl Lectrr deze tekening maakte…
…vertelde de Gentenaar dat zijn cartoons ook in enkele Amerikaanse kranten worden afgedrukt. ‘Maar wel een selectie van wat ik maak, vanwege de Amerikaanse censuur,’ vertelde Lectrr. Hij pakte Hara Kiwi #10 er even bij. ‘Grappen over geloof, drollen, seks, dat kan allemaal niet daar. Nou dan hou je van mijn cartoons ongeveer een kwart over die door de beugel kunnen.’
Lectrr aan het werk.
Ik vond het leuk om de Belgische cartoonist eens te ontmoeten omdat ik zijn werk al jaren ken en we al een tijdje heuse facebookvriendjes zijn. En facebookvrienden wil je natuurlijk face to face ontmoeten. Die morgen had ik tijdens het ontbijt nog smakelijk moeten lachen om zijn gortdroge cartoons.
Met Dating for geeks staat Kenny Rubenis dagelijks in forensenkrant de Metro. Zoals de titel al aangeeft, draait deze strip om een stelletje geek & nerds en daarmee speelt de stripmaker op humoristische wijze in op het huidige tijdperk waarin nerds en geeken helemaal ‘hot’ zijn. Aangezien ik ook een nerd ben, valt er genoeg in de strip te herkennen. Al heb ik het gelukkig nooit zo bont gemaakt:
Niet gespeend van zelfspot, heeft Kenny zichzelf ook een rol in de strip gegeven:
Wilbert van der Steen (waar ik recent deze video over maakte) had een map met nieuw werk meegenomen: de eerste 18 pagina’s van het nieuwe verhaal van Ayak + Por. Daar heb ik uiteraard geen foto’s van gemaakt, want we worden online al genoeg gespoilerd. De tekeningen zijn wel weer om te smullen, meer zeg ik niet. Pas volgend jaar augustus komt het tweede album uit.
Zoals gezegd bleef het rustig in de winkel, maar de sfeer was goed. Evenals de koffie en pepernoten die geserveerd werden.
Natuurlijk zijn Ayak + Por #1 van Marc Legendre en Van der Steen, Dating for Geeks #1: Single players en Hara Kiwi #10 van Lectrr gewoon te koop, maar of je er na vandaag ook de tekenaar bij treft, die kans is niet zo groot. Tenzij je een volgende signeersessie van de heren bezoekt natuurlijk.
Stripmaker Wilbert van der Steen in actie op Stripfestival Breda 2014. Tijdens het tekenen en signeren van albums vraag ik hem waarom hij zijn potloodtekeningen niet inkt.
Naast Van der Steen zit collega Marc Legendre. Samen maakten zij recent het album Ayak + Pordat bij Strip2000 uitkwam en waar hopelijk snel een tweede deel van uitkomt.
Zaterdag 22 november signeert Van der Steen, samen met Kenny Rubenis en Lectrr in stripwinkel Het Beeldverhaal in Amsterdam. Vanaf 14 uur zitten de heren voor je klaar.
Ayak + Por is een fijn stripalbum met sprookjeachtige verhalen van Wilbert van der Steen en Marc Legendre.
Het album bevat drie korte verhalen waarin een kind een belangrijke (hoofd)rol speelt. In ‘Een mottige theepot’ maken we kennis met het Eskimomeisje Ayak dat samenleeft met een professor in de cryptozoölogie. Voor haar verjaardag krijgt ze het fabelhondje Por. Als ze een oude theepot schoonmaakt verschijnt een geest die zegt dat ze één wens mag doen. Dat is natuurlijk niet mis, maar ja, wat wens je? In het verhaal ‘Van de oude schilder en de zee’ probeert een schilder die alles al geschilderd heeft, de zee op het canvas vast te leggen. Maar dat blijkt toch een stuk lastiger dan deze verwaande kunstenaar gedacht had. ‘Peter en de Wolf’ is een stripbewerking van het bekende sprookje van Sergej Prokofjev. Dit laatste verhaal werd geheel door Wilbert van der Steen gemaakt, de eerste twee avonturen komen uit de pen van Marc Legendre. Je weet wel, van Biebel en Amoras.
De drie verhalen zijn fijn sprookjesachtig en gemaakt voor kinderen, al zullen volwassenen er ook veel plezier aan beleven. Niet in de laatste plaats door Van der Steens verfijnde tekenwerk, die wonderschone platen in potlood op papier zet. Opmerkelijk genoeg krijgt bijna ieder stripplaatje zijn eigen steunkleur. Waarom heb ik niet kunnen achterhalen, maar eigenlijk geeft het wel een aardig effect. Van der Steen maakt onder andere illustraties voor kinderboeken. Hij debuteerde als schrijver met het boek Pension Kat bij uitgeverij Moon.
Interessant hoe de stripmakers in het eerste verhaal in het album op visueel vlak teruggrijpen naar ouderwetse verbeeldingen van bijvoorbeeld Arabieren. De geest uit de fles en de laatste straatscène uit het eerste verhaal herinneren aan sprookjes als 1001 nacht en Sinbad de Zeeman. Overigens stopt het eerste verhaal in het album abrupt en leest als een eerste akte van een veel groter avontuur. Het maakt dus vooral nieuwsgierig naar hoe het verder gaat met Ayak, Por en de professor. Het volgende album zal een lang verhaal van deze figuren bevatten met de titel ‘De eenzame sultan’. Daar kijk ik dus naar uit. Vooral omdat hun wereld met magie en fabeldieren mij in het bijzonder aanspreekt.
De Willy Vandersteenprijs bekroont het beste Nederlandstalige album van het voorbije jaar en is een initiatief van Stripgids en auteursrechtenorganisatie Sabam For Culture. Van der Steen krijgt 5.000 euro en een opdrachttekening van de vorige winnaars, Gerben Valkema en Eric Hercules. Die wonnen vorig jaar de prijs met Elsje maakt geschiedenis.
NederVlaams
De middag in debatcentrum de Pletterij was voor mij de laatste halte wat betreft Stripdagen Haarlem 2016. Het was een gezellig weerzien met Serge Baeken, Tonio, Natasja en Stefan en een aangename kennismaking met Anneke en Delphine Frantzen, wier werk ik wel ken, maar nog nooit had ontmoet.
Zoals je weet heb ik meer met strips. Bij Duplex geniet ik dus in eerste instantie van het grafische werk en dringt in tweede instantie pas de tekst echt tot me door. Ik vind dit soort projecten eigenlijk vooral interessant omdat ze de mogelijkheden van het beeldverhaal onderzoeken. In het bekijken van deze experimenten zit bij mij vooral het leesplezier bij Duplex.
…vertelde de Gentenaar dat zijn cartoons ook in enkele Amerikaanse kranten worden afgedrukt. ‘Maar wel een selectie van wat ik maak, vanwege de Amerikaanse censuur,’ vertelde Lectrr. Hij pakte Hara Kiwi #10 er even bij. ‘Grappen over geloof, drollen, seks, dat kan allemaal niet daar. Nou dan hou je van mijn cartoons ongeveer een kwart over die door de beugel kunnen.’
Wilbert van der Steen (waar ik recent deze video over maakte) had een map met nieuw werk meegenomen: de eerste 18 pagina’s van het nieuwe verhaal van Ayak + Por. Daar heb ik uiteraard geen foto’s van gemaakt, want we worden online al genoeg gespoilerd. De tekeningen zijn wel weer om te smullen, meer zeg ik niet. Pas volgend jaar augustus komt het tweede album uit.
Het album bevat drie korte verhalen waarin een kind een belangrijke (hoofd)rol speelt. In ‘Een mottige theepot’ maken we kennis met het Eskimomeisje Ayak dat samenleeft met een professor in de cryptozoölogie. Voor haar verjaardag krijgt ze het fabelhondje Por. Als ze een oude theepot schoonmaakt verschijnt een geest die zegt dat ze één wens mag doen. Dat is natuurlijk niet mis, maar ja, wat wens je? In het verhaal ‘Van de oude schilder en de zee’ probeert een schilder die alles al geschilderd heeft, de zee op het canvas vast te leggen. Maar dat blijkt toch een stuk lastiger dan deze verwaande kunstenaar gedacht had. ‘Peter en de Wolf’ is een stripbewerking van het bekende sprookje van Sergej Prokofjev. Dit laatste verhaal werd geheel door Wilbert van der Steen gemaakt, de eerste twee avonturen komen uit de pen van Marc Legendre. Je weet wel, van Biebel en Amoras.
Interessant hoe de stripmakers in het eerste verhaal in het album op visueel vlak teruggrijpen naar ouderwetse verbeeldingen van bijvoorbeeld Arabieren. De geest uit de fles en de laatste straatscène uit het eerste verhaal herinneren aan sprookjes als 1001 nacht en Sinbad de Zeeman. Overigens stopt het eerste verhaal in het album abrupt en leest als een eerste akte van een veel groter avontuur. Het maakt dus vooral nieuwsgierig naar hoe het verder gaat met Ayak, Por en de professor. Het volgende album zal een lang verhaal van deze figuren bevatten met de titel ‘De eenzame sultan’. Daar kijk ik dus naar uit. Vooral omdat hun wereld met magie en fabeldieren mij in het bijzonder aanspreekt.