Categorieën
Boeken Minneboo leest Strips

The Secret History of Wonder Woman

Dit is de originele ontwerptekening van Wonder Woman van stripmaker Harry G. Peter. Hij was de eerste stripmaker die met Wonder Woman aan de slag ging.

De aantekeningen in zwart zijn van hem, de rode tekst is afkomstig van William Moulton Marston, die man die Wonder Woman bedacht. Charles Moulton was zijn pseudoniem.

Dit is trouwens de instructie die Harry G. Peter van Marston kreeg bij het ontwerpen van Wonder Woman:

‘Draw a woman who’s as powerful as Superman, as sexy as Miss Fury, as scantily clad a Sheena the jungle queen and as patriotic as Captain America.’

Daarna tekende hij bovenstaande Wonder Woman. Marston kon zich goed in de tekening vinden maar was het niet eens met de sandalen en zag Wonder Woman liever laarzen dragen.

Boekwerk
De tekening staat op het schutblad van het boek The Secret History of Wonder Woman, geschreven door Jill Lepore. Dit is niet alleen de geschiedenis van dit beroemde stripfiguur, maar juist ook een biografie van Marston en zijn twee vrouwen Sadie Elizabeth Holloway en Olive Byrne. Het boek geeft ook duidelijk het verhaal weer van het vroege, Amerikaanse feminisme. Je leert bijvoorbeeld veel over de belangrijke spelers daarvan en hoe vrouwen in 1919 eindelijk stemrecht kregen.

Marston was op het gebied van psychologie een beetje een charlatan, iemand die heel goed was in zelfpromotie en in staat was goed gebakken lucht te verkopen. Met deze beschrijving doe ik hem iets tekort, maar niet veel. Toch kan ik hem ook wel weer waarderen: hij probeerde zijn ideeën over het feit dat vrouwen superieur zijn aan mannen te verpakken in vermakelijke comics rondom Wonder Woman. Ook stopte hij daar veel van, wat je zijn bondage fetisj kunt noemen, in. In de beschrijving van Lepore heeft Marston uiteindelijk iets aandoenlijks. Bovendien lukte het hem om een tegelijktijdig een relatie te hebben met twee vrouwen, die allebei bij hem in huis woonden en na zijn dood nog jaren samen hebben geleefd.

Ik vond het een fascinerend relaas. Soms raakte ik de weg een beetje kwijt omdat Lepore strooit met heel veel namen en gegevens, maar uiteindelijk ben ik een stuk wijzer geworden over de man en vrouwen achter Wonder Woman en heb ik wat meer begrepen van de strijd die vrouwen hebben geleverd voor gelijkwaardigheid.

De flaptekst:

A riveting work of historical detection revealing that the origin of Wonder Woman, one of the world’s most iconic superheroes, hides within it a fascinating family story—and a crucial history of twentieth-century feminism

Harvard historian and New Yorker staff writer Jill Lepore has uncovered an astonishing trove of documents, including the never-before-seen private papers of William Moulton Marston, Wonder Woman’s creator. Beginning in his undergraduate years at Harvard, Marston was influenced by early suffragists and feminists, starting with Emmeline Pankhurst, who was banned from speaking on campus in 1911, when Marston was a freshman. In the 1920s, Marston and his wife, Sadie Elizabeth Holloway, brought into their home Olive Byrne, the niece of Margaret Sanger, one of the most influential feminists of the twentieth century. The Marston family story is a tale of drama, intrigue, and irony. In the 1930s, Marston and Byrne wrote a regular column for Family Circle celebrating conventional family life, even as they themselves pursued lives of extraordinary nonconformity. Marston, internationally known as an expert on truth—he invented the lie detector test—lived a life of secrets, only to spill them on the pages of Wonder Woman.

The Secret History of Wonder Woman is a tour de force of intellectual and cultural history. Wonder Woman, Lepore argues, is the missing link in the history of the struggle for women’s rights—a chain of events that begins with the women’s suffrage campaigns of the early 1900s and ends with the troubled place of feminism a century later.

Deze video geeft een aardige weergave van de geschiedenis van Wonder Woman en de ideeën van Marston:

Categorieën
Film Filmrecensie

Film: Wonder Woman

Wonder Woman, de eerste superheldenfilm van DC Comics met een vrouw in de hoofdrol, draait vanaf 8 juni in de Nederlandse bioscopen. Wonder Woman is onderhoudend, maar geen hoogvlieger.

Voor we beginnen: Wonder Woman is natuurlijk niet de eerste superheldin die centraal staat in een film. Dat was Helen Slaters Supergirl uit 1984. Later kwamen daar nog verfilmingen van Catwoman en Elektra bij, hoewel je van die laatste twee kunt zeggen dat het geen superhelden zijn. Al deze drie films zijn overigens geflopt.

Sinds ik vorig jaar bij Met het oog op morgen mocht spreken over het VN ere-ambassadeurschap van Wonder Woman en Lynda Carter en Gal Gadot, de actrices die haar succesvol gestalte gaven, een krachtig pleidooi voor Wonder Woman zag houden, heeft deze stripheldin mijn hart een beetje gestolen.

Wonder Woman werd in 1941 bedacht door psycholoog William Moulton Marston (1893 –1947), ook wel bekend als Charles Moulton. Hij baseerde het personage op zijn vrouw Elizabeth Holloway Marston en zijn geliefde Olive Byrne.

Was het maar waar…!

Onderwerping
Marston zag vrouwen als superieure wezens en dacht dat als mannen zich aan hen zouden onderwerpen, de wereld een betere plek zou zijn. In de strip rond Wonder Woman kon hij veel van zijn ideeën kwijt. De verhalen die Moulton schreef bevatten opvallend veel bondage-elementen: Wonder Woman en de vijanden die ze bestrijdt worden vaak vastgebonden. Fysieke en mentale overgave is een terugkerend thema in die verhalen. Deze thema’s kwamen voort uit zijn eigen filosofieën.

Wonder Womans lasso is een van de belangrijkste wapens: wie daarmee wordt vastgehouden kan alleen nog maar de waarheid spreken. Ook kan de lasso iemands geheugen herstellen en illusies doorbreken en heeft de ‘lasso van de waarheid’ een beschermende functie. Met haar onverwoestbare armbanden kan Wonder Woman kogels en andere projectielen afweren.

Gal Gadot als Wonder Woman.
© 2017 Warner Bros. Ent. All Rights Reserved.

Feministisch?
De film is al een tijdje uit in de VS, en daar zijn critici en fans erg enthousiast over de film geregisseerd door Patty Jenkins. Het feit dat de eerste serieuze vrouwelijke superheld centraal staat en dat de film geregisseerd is door een vrouw, maakt dat de feministes al erg blij zijn met deze film.

Toch vind ik het een beetje onzinnig om te stellen dat alleen een vrouwelijke regisseur een film met een vrouw in de hoofdrol goed kan regisseren. Overigens is het tegenovergestelde ook waar: een vrouw kan prima een film maken met mannen in de hoofdrol. Dat de filmmaatschappij voor Jenkins heeft gekozen, zal wel een soort van lippendienst naar de feministen toe zijn geweest.

Filmjournalist Floortje Smit legt in de Volkskrant Wonder Woman langs de feministische meetlat en schreef een boeiend stuk waar ik me volledig bij aansluit.

Laat ik eerlijk zijn: als superheldenfilm is Wonder Woman heel onderhoudend, maar het is zeker geen hoogvlieger. Een feministisch manifest is het al helemaal niet, maar misschien moeten we de film ook daar niet op beoordelen.

Laat ik vooropstellen: dit is de eerste film sinds jaren van DC Comics die de moeite van het kijken waard is. Dat komt waarschijnlijk omdat Zack Snyder slechts een van de schrijvers van het verhaal was en niet aan het roer van dit project stond. In tegenstelling tot Zacks paranoïde en cynische superheldenfilms heeft Wonder Woman een positieve boodschap, namelijk dat liefde alles overwint.

Diana (Gal Gadot) is een prinses van de Amazones. Ze woont op een verborgen, paradijselijk eiland waar deze onsterfelijke vrouwen samen leven en trainen tot de dag dat de God van de Oorlog weer terugkeert. Een Amerikaanse spion genaamd Steve Trevor (Chris Pine) crasht op het strand van het eiland. Hij is de eerste man die Diana ziet. Steve komt met een verontrustende boodschap over een enorm conflict dat in de buitenwereld gaande is, namelijk een grote oorlog, die later de geschiedenis boeken in zal gaan als de Eerste Wereldoorlog. In haar overtuiging dat ze deze dreiging kan stoppen, besluit Diana haar eiland te verlaten. Vechtend in een allesvernietigende oorlog, zal Diana als Wonder Woman haar volledige krachten en haar ware lot ontdekken.

Wonder Woman en collega-Amazones op hoge hakken.
© 2017 Warner Bros. Ent. All Rights Reserved.

Verse blik
In de film komt Diana op de Westerse mannen als nogal naïef over, maar ze biedt als iemand afkomstig van een andere cultuur juist een frisse kijk op de Westerse. Ze vindt het gek dat het Britse parlement uit alleen mannen bestaat die ook nog eens door elkaar praten. Ze snapt ook niet waarom een vrouw vrijwillig een korset zou dragen om haar buik plat te drukken. Twee legitieme opmerkingen die nu nog steeds gelden. Hoe serieus worden vrouwen tegenwoordig in de politiek of het bedrijfsleven genomen? Zijn we eindelijk zover om de seksen als gelijkwaardig te zien en te behandelen? En waarom moeten vrouwen nog steeds voldoen aan een onhaalbaar en dom schoonheidsideaal?

Trump en co.
Als blijkt dat de Britse regering in aanloop tot een wapenstilstand met de Duitsers besluiten even geen actie te ondernemen, wat tot gevolg heeft dat er nog duizenden onschuldige slachtoffers zullen vallen, is Diana oprecht boos. Hoe durven ze die keuze te maken? Hoe durven ze het leven van anderen onder zichzelf te stellen? Schamen de heren politici zich dan niet? Nee, en hun kinderen sturen ze niet naar het front. Ze gaan er zelf ook niet kijken. Wederom goede vragen die we allemaal aan onze huidige machthebbers mogen stellen. Oorlog is immers goed voor de economie en wordt zelden voor andere reden gevoerd. En de mannen die hun zakken vullen, blijven er ver van weg. Kanonnenvlees, dat zijn de kinderen van de lage inkomens. Dat was vroeger zo en is nu nog steeds zo.

Deze thema’s worden verder niet veel meer uitgewerkt, alleen aangestipt. Ze stemmen tot nadenken. Waarom is onze samenleving zoals die is en waar is er ruimte voor verbetering. Het antwoord op die tweede vraag: die ruimte moeten we met zijn allen creëren. In dat opzicht mogen we best de lessen uit dit soort films en de strips van Wonder Woman en andere superhelden eens serieus bekijken.

Miss Israël
Er valt veel te genieten aan Wonder Woman. De toon is luchtig en de bad guys spreken Engels met een lekker dik Duitsaccent. Lekker ouderwets filmvermaak dat doet denken aan de filmreeks Indiana Jones. Gal Gadot, voormalig Miss Israël, is een goede actrice en bloedmooi. Dat ze zeer aantrekkelijk is, merken de mannelijke personages meermalen op. Ook dat ze verbaasd zijn dat een vrouw zo goed kan vechten. Chris Pine acteert ook prima, maar er zijn ook enkele acteurs die flink de plank misslaan. Zo is er de Spaanse Elena Anaya die Dr. Maru gestalte geeft. Maru is een geleerde in dienst van de Duitser die een verschrikkelijk gifgas probeert te ontwikkelen. Ze is niet alleen een matig en onderontwikkeld personage, het niet-overtuigende spel van Anaya zou niet misstaan in een aflevering van Bassie en Adriaan.

Jenkins trakteert de toeschouwer op veel slow motion beelden van de vrouwen in actie. Ze maakt van het filmbeeld een soort bewegende strip. Helaas vallen op die momenten soms wel op dat het budget voor de special effects wat laag is.

In Wonder Woman is het eindgevecht met de big bad, de God van de Oorlog, behoorlijk grotesk. Zo’n climax lijkt noodzakelijk kwaad in superheldenfilms, en daarom is het jammer dat men niet meer van de standaardformule van dit genre is afgeweken.

Kortom: moet je Wonder Woman nu kijken of niet? Ja, want hoe meer deze film opbrengt, hoe eerder Hollywood geneigd is om meer superheldinnen de hoofdrol te geven. Ook vermaak je je aardig met deze tweeënhalf uur durende film. Maar in vergelijking tot heel goede superheldenfilms als Spider-Man 2, X-Men 2, en The Dark Knight, scoort Wonder Woman niet erg hoog.

Categorieën
Strips

Wonder Woman is VN-ambassadeur voor vrouwenemancipatie

Vrijdag 21 oktober wordt Wonder Woman officieel de ere-ambassadeur bij de Verenigde Naties voor vrouwenemancipatie.

wonder-woman

Ze wordt dus de Honorary Ambassador for the Empowerment of Women and Girls, als je het mooi in het Engels wilt zeggen.

Secretaris-generaal Ban Ki-moon zal de superheld officieel benoemen tijdens een ceremonie op 21 oktober. Naar verluidt zullen DC Entertainment president Diane Nelson, Gal Gadot en Lynda Carter ook bij de ceremonie aanwezig zijn. Gadot speelt Wonder Woman in de gelijknamige film die volgend jaar uitkomt en was in het debacle Batman V Superman een van de weinige lichtpuntjes. Carter vertolkte Wonder Woman in de gelijknamige tv-serie die drie seizoenen op de buis was van 1975 tot 1979.

lynda-carter-wonder-womanMet de ceremonie begint ook een nieuwe VN-campagne om gender gelijkheid te stimuleren.

Wonder Woman vind ik op zich een prima keuze voor deze functie:

1. Ze is een van de bekendste vrouwelijke superhelden. Samen met Superman en Batman vormt ze het fundament van DC Comics. Deze drie superhelden zijn culture iconen die over de hele wereld bekend zijn.

2. In de verhalen is ze ook een symbool voor vrouwenemancipatie en gender gelijkheid.

3. Superhelden zijn op dit moment onwijs populair. Dus als een organisatie als de VN, die toch een beetje een stoffig imago heeft, aansluiting zoekt bij jongeren bijvoorbeeld, dan is een superheld een prima keuze hiervoor.

4. Recent gaf schrijver Greg Rucka toe dat Wonder Woman ‘queer’ is in de zin dat ze romantische en seksuele relaties heeft met zowel mannen als vrouwen. Dat laatste is ook niet zo gek, want ze woont op een paradijselijk eiland met alleen maar vrouwen, ook wel Amazones genoemd. Ze is dus niet alleen een symbool voor vrouwenemanicaptie, ze is ook een van de weinige biseksuele superhelden.

wonder-woman-kiss

Biseksueel
Rucka legt in een recent interview uit dat de Amazones eigenlijk de term hetero- en homoseksueel niet kennen in hun maatschappij:

‘It’s supposed to be paradise. You’re supposed to be able to live happily. You’re supposed to be able — in a context where one can live happily, and part of what an individual needs for that happiness is to have a partner — to have a fulfilling, romantic and sexual relationship. And the only options are women.

But an Amazon doesn’t look at another Amazon and say, “You’re gay.” They don’t. The concept doesn’t exist.

Now, are we saying Diana has been in love and had relationships with other women? As Nicola and I approach it, the answer is obviously yes.’

Op dit interview kwam wel wat commentaar, want hoewel men blij is dat Wonder Womans queerness eens genoemd wordt, vindt bijvoorbeeld Elle Collins van ComicbookAlliance.com dat dit explicieter in de verhalen getoond mag worden:

‘But what’s odd in that interview is how dedicated Rucka is to the idea that Wonder Woman’s queerness, which he acknowledges as inherent and obvious, need never be directly stated in a comic book.’

Dat hoeft niet per se een coming out scène te zijn, maar in plaats van dat Wonder Woman een kus op de wang krijgt kan zoiets ook explicieter.

‘Or what about a story where Wonder Woman protects a queer couple from anti-queer violence? It must have been weird for Diana to come from where she did and realize how differently same-sex relationships are viewed in “Man’s World.” If you’re going to have a queer Wonder Woman, why wouldn’t you want to tell a story as moving as that? A story where it makes sense for Wonder Woman to say to another queer character, and by extension every queer reader, “I am no different from you. I have loved women as well as men. No one should hold that against either of us.”

Daar snijdt Collins een interessant punt aan. In het huidige klimaat van homohaat kan het geen kwaad als dit soort scènes meer in comics voorkomen. Als je als uitgeverij iets zegt over de seksuele geaardheid van een personage, moet dat niet alleen in interviews gebeuren, maar ook in de strips zelf, want die zijn canoniek.

Fictieve helden
Wonder Woman is niet het eerste fictieve personage dat deze eretitel krijgt. In 2009 was Tinkerbell de ambassadeur van het Groen en Winny the Pooh was de ambassadeur van de vriendschap in 1998. TinkerBells benoeming kwam tot stand in samenwerking met de Verenigde Naties om, in aanloop naar de klimaatconferentie in Kopenhagen, op speelse wijze het milieu bij jong en oud onder de aandacht te brengen.

Fictieve personages gebruiken heeft zo zijn voordelen: iedereen kent deze culturele iconen en in tegenstelling tot echte mensen kunnen ze niet zo maar iets verkeerds zeggen of doen. Een Angelina Jolie kan opeens scheiden van haar man bijvoorbeeld en dat vinden sommige mensen niet zo netjes staan.

Het nadeel is wel: je kunt ze moeilijk ergens een speech laten houden en zijn dus vooral inzetbaar op sociale media.

Foute keuze?
Daarom vinden sommige feministen het ook helemaal niks dat Wonder Woman deze functie krijgt, zoals Charlotte Lytton van The Telegraph:

‘So why not pick a representative who might have some personal thoughts and feelings about the treatment of women in the world, rather than a 75-year-old scribble? Surely the 20 million victims of female genital mutilation in Nigeria, for example, deserve a spokesperson who can actually, y’know, speak.’

Lytton wijst terecht op het feit dat de Verenigde Naties een organisatie is die gerund wordt door mannen en dat in de hogere functies die aangenomen werden in 2015 negen van de tien mensen mannen waren. Oeps. Daarna vervolgt ze nog een lijstje van vrouwen die beter zouden zijn als ere-ambassadeur dan een fictief personage.

75 jaar Wonder Woman
Vrijdag 21 oktober is trouwens tevens de 75ste verjaardag van Wonder Woman. In 1941 werd ze bedacht door psycholoog William Moulton Marston (1893 –1947), ook wel bekend als Charles Moulton. Hij baseerde het personage op zijn vrouw Elizabeth Holloway Marston en zijn geliefde Olive Byrne.

Wonder Woman is Diana, in de oorspronkelijke versie is ze prinses van de Amazonen uit de Griekse mythologie. Haar moeder is de Amazonekoningin Hippolyta. Ze kreeg van de Olympische Goden verschillende bovenmenselijke krachten en wapens. Ze is supersterk en kan zich staande houden tegen Superman.

Haar lasso is een van de belangrijkste wapens: wie daarmee wordt vastgehouden kan alleen nog maar de waarheid spreken. Ook kan de lasso iemands geheugen herstellen en illusies doorbreken en heeft de ‘lasso van de waarheid’ een beschermende functie. Met haar onverwoestbare armbanden kan Wonder Woman kogels en andere projectielen afweren.

Wonder Woman debuteerde in All Star Comics #8 (coverdatum Dec 1941). De verhalen die Moulton schreef bevatten opvallend veel bondage-elementen: Wonder Woman en de vijanden die ze bestrijdt worden vaak vastgebonden. Fysieke en mentale overgave is een terugkerend thema in die verhalen. Deze thema’s kwamen voort uit zijn eigen filosofieën. In de loop der jaren is er aardig wat aan Wonder Woman gesleuteld. Iets wat goed naar voren komt in deze video: